องค์การ
ความหมายของการจัดองค์การ
การจัดองค์การเป็นงานที่ดำเนินมาต่อเนื่องจากการวางแผน
เป็นความพยายามที่แสดงให้เห็นถึงลักษณะของโครงสร้างองค์การที่จะช่วยให้แผนที่ได้จัดไว้ประสบความสำเร็จ
ดังนั้นเมื่อกล่าวถึง การจัดองค์การ จึงหมายถึง
ความพยามยามที่ผู้บริหารกำหนดโครงสร้างขององค์การที่สามารถเอื้ออำนวยให้แผนที่จัดทำขึ้นไปสู่สัมฤทธิ์ผลที่ปรารถนาดังนั้นการจัดองค์การอย่างเหมาะสมและสอดคล้องกับลักษณะขององค์การย่อมก่อให้เกิดประโยชน์ดังนี
1. ทำให้การบริหารงานเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ
2.
ทำให้งานทุกอย่างในองค์การดำเนินไปด้วยความสำเร็จด้วยดี
3.
ทำให้ประหยดและคุ้มค่าเพราะไม่เกิดปัญหาความซ้ำซ้อนและความล่าช้า
4.
ทำให้องค์การสามารถพัฒนาและเจริญเติบโตต่อไป
5.
ทำให้สมาชิกเกิดการร่วมแรงร่วมใจกันทำงาน
6.
ทำให้สมาชิกในองค์การมีขวัญและกำลังใจในการปฏิบัติงาน
องค์การคืออะไร (What is Orgnization)
1.
องค์การทางสังคม ได้แก่ ครอบครัว โรงเรียน มหาวิทยาลัย ศาสนา (วัด)
สมาคม สโมสร ชมรม และกลุ่มกิจกรรมต่างๆ
2.
องค์การทางราชการได้แก่หน่วยงานราชการต่างๆ ซึ่งครอบคลุมถึงกระทรวง
ทบวง กรม ต่างๆ ที่เรียกกันว่า ระบบราชการ (Bureaucracy)
ซึ่งเป็นองค์การที่มีขนาดใหญ่โตมีโครงสร้างที่สลับซับซ้อนมาก
3.
องค์การเอกชนได้แก่ บริษัท
ร้านค้าต่างๆที่ดำเนินกิจกรรมเพื่อประโยชน์ทางการค้าจากลักษณะขององค์การที่ได้กล่าวมาแล้วท่านผู้อ่านคงพอจะมองออกได้ว่าท่านอยู่ท่ามกลางองค์การทั้งสิ้น
และบางองค์การก็ยังมีความสัมพันธ์กับองค์การอื่นๆ อีก
สำหรับความหมายขององค์การนั้นได้มีผู้กล่าวไว้มากมายล้วนแต่มีลักษณะใกล้เคียงกันทั้งสิ้นฉะนั้นในที่นี้จึงขอนำความหมายขององค์การที่บางท่านกล่าวเน้นใน
ลักษณะที่แตกต่างกัน มาให้ท่านพิจารณาเปรียบเทียบสาระสำคัญ ดังนี้
1. Chester I Barnard ( Brnrd: 1970 ) กล่าวว่า
องค์การคือระบบที่บุคคลสองคนหรือมากกว่านั้นร่วมแรงร่วมใจกันทำงานอย่างมีจิตสำนึก
จากความหมายขององค์การที่บาร์นารด์ กล่าวไว้ ยังพบว่ามีบุคคลอื่นๆ
อีกที่ให้ความหมายขององค์การในลักษณะคล้ายคลึงกันอาทิเช่น James D. Mooney ได้แสดงทัศนะว่าองค์การคือวิธีการหนึ่งที่บุคคลรวมตัวกัน
เพื่อทำงานให้บรรลุวัตถุประสงค์ร่วมกัน สำหรับ John Pififfner หรือ Frank Sherwood อธิบายความหมายขององค์การว่าเป็นวิธีการที่บุคคลจำนวนมากร่วมแรงร่วมใจกันทำงานที่มีความซับซ้อนอย่างมีระบบเพื่อให้งานสำเร็จตามเป้าหมายที่กำหนดร่วมกัน
2.Herbert
G. Hicks. (Hicks. 1972) อธิบาย องค์การคือ
กระบวนการจัดโครงสร้างให้บุคคลเกิดปฏิสัมพันธ์ (interct)ในการทำงานเพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์ที่
กำหนดไว้ ซึ่งสอดคล้องกับความหมายขององค์การที่ joseph L. Massie กล่าวว่า องค์การคือ โครงสร้างหรือกระบวนการที่กลุ่มจัดตั้งขึ้น
มีการทำกิจกรรมหรืองานออกเป็นประเภทต่างๆ และมอบหมายความรับผิดชอบในกิจกรรมนั้นๆ
ให้แก่สมาชิกได้ดำเนินการปฏิบัติเพื่อบรรลุเป้าหมายที่กำหนดไว้ขณะเดียวกัน Lyndall
Urwick ก็ได้ให้ความหมายขององค์การในลักษณะที่ใกล้เคียงกัน
โดยกล่าวว่าองค์การ คือ การกำหนดกิจกรรมต่างๆ ให้สอดคล้องกับเป้าหมาย
แล้วจำแนกแบ่งกิจกรรมหรืองานนั้นๆ ให้บุคคลในกลุ่มดำเนินการ
3. Daniel Katz and Robert Kahn (Kapoor and Narng 1979 citing D.Katz and
R.Kahn ) ได้เสนอแนวความคิดเกี่ยวกับองค์การในลักษณะใหม่ โดยนิยาม
องค์การว่าคือ ระบบเปิดที่มีการเคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลง
ซึ่งมีลักษณะเป็นการะบวนการต่อเนื่องที่ประกอบด้วยสิ่งนำเข้า (input) กระบวนการเปลี่ยนแปลง (transformtion) และผลผลิต (output)
(an organization mayybe difind as an open dynamic system, that is , Which is
characterised by a continuing process of input , transformtion and output. )
4. พะยอม วงศ์สารศรี (2537 : 4) กล่าวว่า
องค์การคือระบบที่บุคคลตั้งแต่สองคนร่วมแรงร่วมใจกันทำงานอย่างมีจิตสำนึก
5. แม็กซ์ เวเบอร์ (Max Weber) กล่าวว่า
องค์การคือหน่วยสังคมหรือหน่วยงานซึ่งมีกลุ่มบุคคลกลุ่มหนึ่งร่วมใจกันดำเนินกิจกรรมต่างๆ
เพื่อให้บรรลุเป้าหมายอย่างใด อย่างหนึ่ง (สมคิด บางโม 2538: 14 )
ลักษณะขององค์การ
วิรัช สงวนวงศ์ ( 2537: 20) ได้สรุปว่า องค์การโดยทั่วไปมีลักษณะที่สำคัญ 5
ประการ คือ 1)ต้องประกอบด้วยคน 2) คนในองค์การต้องมีความเกี่ยวข้องซึ่งกันและกัน 3) ความเกี่ยวข้องดังกล่าวอยู่ในรูปโครงสร้าง
4) ทุกคนต่างมีจุดมุ่งหมายส่วนบุคคล และ 5) การร่วมงานต้องตอบสนองให้ทุกคนพอใจ สมคิด บางโม(2538: 15) ได้วิเคราะห์องค์การในแง่มุมต่างๆ ดังนี้ 1) องค์การเป็นโครงสร้างของความสัมพันธ์
2) องค์การเป็นกลุ่มของบุคคล 3) องค์การเป็นส่วนหนึ่งของการจัดการ
4) องค์การเป็นกระบวนการของกลุ่มงาน และ 5) องค์การเป็นระบบอย่างหนึ่งผู้เขียนมีแนวความคิดเห็นว่า
ลักษณะขององค์การควรพิจารณาเป็น 2 นัย คือ
ลักษณะขององค์การในเชิงส่วนประกอบและลักษณะขององค์การในเชิงระบบ
1. ลักษณะขององค์การเชิงส่วนประกอบhttp://mte.kmutt.ac.th/elearning/Mte411_Organization/project-www/bont1.html
ลักษณะเป็นองค์การเชิงส่วนประกอบ
ประกอบด้วยส่วนสำคัญ 2 ประการ คือ
1. บุคคลเป็นองค์ประกอบหลัก เป็นแกนกลางขององค์การ
เป็นกลไกสำคัญในการดำเนินกิจกรรมอย่างมีชีวิตชีวา
บุคคลนอกจากปฏิบัติงานของตนเองแล้ว ยังมีอิทธิพลในการโน้นน้าวผู้อื่น
ร่วมกันกำกับลักษณะขององค์การ และสามารถเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมขององค์การ
2. โครงสร้างเป็นตัวกำหนดรูปร่างของแผนกงาน กลุ่มงาน
สายการบังคับบัญชา อำนาจหน้าที่และระเบียบข้อบังคับ
โคร้งสร้างจะช่วยให้มองเห็นลักษณะและภาพรวมขององค์การเป็นตัวเชื่อมความสัมพันธ์ของแผนกงาน
กลุ่มงานช่วยกำกับความเกี่ยวเนื่องของกฎหมาย ระเบียบข้อบังคับ นโยบาย
2. ลักษณะขององค์การเชิงระบบ
องค์การเป็นระบบหนึ่งของสังคมเป็นที่รวมของกิจกรรมต่างๆ ประกอบด้วยระบบย่อยต่างๆ
เช่น ฝ่ายการจัดซื้อ ฝ่ายการผลิต ฝ่ายการตลาด
แต่ละระบบย่อยต่างมีความสัมพันธ์ต่อกัน เมื่อกิจ
กรรมในฝ่ายหนึ่งฝ่ายใดเปลี่ยนแปลงย่อมมีผลกระทบต่อระบบย่อยส่วนอื่นด้วย
ในการเริ่มต้นให้ระบบเริ่มดำเนินการ องค์การต้องอาศัย ปัจจัยนำเข้า กระบวนการ
วิธีการ ข้อมูลย้อนกลับ เพื่อก่อให้เกิดผลงานตามจุดมุ่งหมายที่ตั้งไว้
องค์การอยู่ท่ามกลางระบบอื่นๆ ของสังคม อยู่ภายใต้อิทธพลของสิ่งแวดล้อม
องค์การประกอบด้วยส่วนต่างๆ
ในลักษณะของระบบดังนี้
1. สิ่งที่นำเข้าสู่ระบบ (Input) คือปัจจัยที่จำเป็นและเกื้อหนุนให้องค์การสามารถดำเนินการอย่างประสิทธิภาพ
ได้แก่ คน เงินทุน วัสดุ เทคโนโลยี สารสนเทศ
2. การบวนการ (Process) คือ
วิธีการที่นำปัจจัยนำเข้าสู่ระบบโดยดำเนินการเป็นขั้นตอนเพื่อให้ได้มาซึ่งสิงที่ออกจากระบบ
ตัวอย่างของกระบวนการ เช่น กระบวนการผลิตกระบวนการจัดการ
ซึ่งแบ่งออกเป็นหลายขั้นตอน เช่น การวางแผน การบริหารงานบุคคล
3. สิ่งที่ออกจากระบบ (Output) คือ
เป้าหมายความต้องการขององค์การอาจจะอยู่ในรูปของผลิตภัณฑ์ การบริการ กำไร
ความพึงพอใจหรือผลตอบแทนต่างๆ
3.ลักษณะองค์การเชิงกลยุทธ์
เนื่องจากสภาวะการเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ ที่ได้เกิดขึ้น
รวมทั้งลักษณะขององค์การที่จะต้องเปลี่ยนแปลงไปในอนาคต และเงื่อนไขการแข่งขันใหม่
ๆ ที่เกิดขึ้น
ทำให้ปัจจัยหรือสาเหตุของความสำเร็จขององค์กรธุรกิจที่เคยมีมาในอดีตจะเริ่มเปลี่ยนแปลงไป
ดังนั้นผู้บริหารขององค์กรธุรกิจเองก็จำเป็นที่จะต้องมีการปรับปรุงและพัฒนาตนเองอยู่ตลอดเวลา
เนื่องจากแนวคิดหรือวิธีการในการบริหารแบบเดิม ๆ
ย่อมไม่สามารถนำพาองค์กรไปสู่ความสำเร็จได้เหมือนในอดีต
ผู้บริหารในโลกยุคใหม่จะต้องให้ความสำคัญกับการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นและสามารถปรับตัวได้อย่างรวดเร็วต่อการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น
จากสาเหตุดังกล่าวทำให้การศึกษาในด้านการจัดการจัดการเชิงกลยุทธ์มีความสำคัญต่อผู้บริหารยุคใหม่
ซึ่งการจัดการเชิงกลยุทธ์มีลักษณะที่สำคัญดังนี้
1. การจัดการเชิงกลยุทธ์ เป็นการกำหนดวิสัยทัศน์ ทิศทาง
ภารกิจ และวัตถุประสงค์ขององค์กรธุรกิจอย่างเป็นระบบ
เพื่อให้องค์กรมีทิศทางและเป้าหมายที่ชัดเจน
อย่างไรก็ตามผู้บริหารจะต้องพึงตระหนักไว้ว่า
สิ่งที่ตนกำหนดไว้นั้นไม่ได้มีลักษณะที่คงที่เสมอไป
แต่จะเปลี่ยนแปลงได้ตามสภาวะแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลง ดังนั้น วิสัยทัศน์ ภารกิจ และวัตถุประสงค์ขององค์กร
จะต้องมีการปรับปรุงให้สอดคล้องกับสภาวะแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงไปตามกาลเวลา
2. การจัดการเชิงกลยุทธ์เป็นการกำหนดวิธีการหรือแนวทางในการดำเนินงานและกิจกรรมต่าง
ๆ ขององค์กรเพื่อให้บรรลุถึงทิศทางและวัตถุประสงค์ที่กำหนดขึ้น โดยในการกำหนดแนวทางในการดำเนินงานองค์กรธุรกิจจะต้องทำการวิเคราะห์และประเมินปัจจัยต่าง
ๆ ทั้งภายในและภายนอกองค์กร
เพื่อคิดค้นแนวทางในการดำเนินงานที่เหมาะสมที่สุดท่ามกลางการเปลี่ยนแปลงของปัจจัยต่าง
ๆ
3. การจัดการเชิงกลยุทธ์
ครอบคลุมถึงการนำเอาวิธีการหรือแนวทางในการดำเนินงานที่ได้คิดค้นขึ้นมาประยุกต์ใช้และปฏิบัติเพื่อให้องค์กรสามารถบรรลุถึงเป้าหมายที่ได้ตั้งไว้
4. การวางแผนและการประยุกต์ใช้กลยุทธ์สำหรับธุรกิจเป็นหน้าที่หลักของผู้บริหารองค์กร
เมื่อเทียบกับหน้าที่อื่น ๆ ที่ผู้บริหารต้องรับผิดชอบ ความสามารถของผู้บริหารในการกำหนดแนวทางในการดำเนินธุรกิจ
การจัดทำและปฏิบัติตามแผนกลยุทธ์ จัดเป็นหน้าที่ซึ่งมีความสำคัญเป็นอันดับต้น
รวมทั้งเป็นหน้าที่ซึ่งมีอิทธิพลต่อการดำเนินงานในระยะยาวขององค์กร ดังนั้น
สามารถกล่าวได้ว่ากลยุทธ์และการปฏิบัติตามกลยุทธดีนั้นสามารถใช้เป็นเครื่องวัดถึงความสามารถในการบริหารของผู้บริหารได้เป็นอย่างดี
5. การจัดการเชิงกลยุทธ์และการตัดสินใจทางด้านกลยุทธ์มักจะมีความเกี่ยวข้องกับ/หรือมีผลต่อทิศทางในการดำเนินงานในระยะยาวขององค์กร
6. การจัดการและการตัดสินใจทางด้านกลยุทธ์มักจะเป็นความพยายามในการได้มาซึ่งความได้เปรียบทางการแข่งแขันขององค์กรธุรกิจ
ความได้เปรียบทางการแข่งขันนี้สามารถเกิดขึ้นจาก
การนำเสนอสินค้าและบริการที่มีคุณภาพ
การนำเสนอสินค้าและบริการที่มีคุณค่าเหมาะสมกับราคาที่สุด
7. การตัดสินใจทางกลยุทธ์อาจจะนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงในด้านต่าง
ๆ ขององค์กร
ซึ่งครอบคลุมตั้งแต่การเสาะแสวงหาทรัพยากรหรือความสามารถหลักที่จำเป็นต้องใช้สำหรับการสร้างความได้เปรียบทางการ
แข่งขัน
8. การตัดสินใจทางกลยุทธ์ยังเกี่ยวข้องกับการดำเนินงานในระดับต่าง
ๆ ขององค์กร โดยการดำเนินงานในระดับต่าง ๆ ขององค์กรจะต้องสอดคล้องและเกื้อหนุนต่อกลยุทธ์ขององค์กร
และ
ความสามารถในการดำเนินงานหรือการปฏิบัติงานจะเป็นสาเหตุสำคัญสำหรับความสำเร็จหรือล้มเหลวขององค์กร
9. กลยุทธ์ขององค์กรไม่เพียงจะเกี่ยวข้องกับสภาวะแวดล้อมภายนอก
และปัจจัยภายในขององค์กรเท่านั้น แต่ค่านิยม ทัศนคติ ความคาดหวัง ของบุคคลฝ่ายต่าง
ๆ เหล่านี้ครอบคลุมตั้งแต่ ผู้ถือหุ้น ผู้บริหารระดับสูง สังคม รัฐบาล พนักงาน ฯลฯ
